Manchester – Footballowa stolica Anglii.

Manchester znany jest szerokiej publiczności dzięki swoim dwóm wielkim klubom piłkarskim: City oraz United. Spoglądając przez ich pryzmat łatwo zapomnieć, że Manchester należy do największych miast Wielkiej Brytanii oraz posiada status jednego z najważniejszych ośrodków naukowych i biznesowych na Wyspach Brytyjskich.

Manchester, choć często omijany przez turystów niezainteresowanych futbolem, posiada kilka niezwykle interesujących atrakcji oraz zabytków, więc warto zajechać tu chociażby na dzień w trakcie pobytu na północy Anglii.

Rzymskie początki i okres średniowiecza

Początki Manchesteru sięgają czasów rzymskich. Około 79 roku kontynentalni najeźdźcy wznieśli w tej okolicy drewniany fort znany jako Mamucium, który po jakimś czasie został zastąpiony przez kamienną warownię – jej pozostałości przetrwały na terenie dzielnicy Castlefield.
Nowa osada, z której wyrósł dzisiejszy Manchester, powstała we wczesnym średniowieczu około mili od rzymskiego fortu. Z zachowanych XI-wiecznych zapisków wiemy, że w tym czasie w mieście istniał już kościół dedykowany Maryi, a tereny te należały do normandzkich baronów.

Rewolucja przemysłowa

Aż do XIX wieku Manchester był niewielkim miastem targowym, które znane było z przemysłu tekstylnego. Wszystko zmieniło się na początku stulecia, kiedy w trakcie rewolucji przemysłowej przekształcił się w pierwsze wielkie zindustrializowane miasto na świecie. To właśnie tu rodził się nowoczesny przemysł i formowały się nowe sposoby produkcji. W Manchesterze powstała też pierwsza na świecie trasa kolejowa, która łączyła miasto z sąsiednim Liverpoolem (dworzec z 1830 roku przetrwał do naszych czasów!).
W mieście jedna za drugą powstawały przędzalnie bawełny, w których pracowano w uwłaczających i nieludzkich warunkach. Na własne oczy widział to Fryderyk Engels, który na bazie obserwacji angielskich warunków pracy kształtował swój światopogląd, a w tutejszej bibliotece pracował nad książką “Położenie klasy robotniczej w Anglii”. Robotniczą część mieszkańców Manchesteru i okolic nazywano pszczołami, przez co symbolem miejskim jest właśnie pszczoła.

Manchester Blitz oraz okres powojenny

Status miasta przemysłowego spo-wodował, że Manchester stał się jednym z głównych celów niemieckich bombardowań. Na miasto kilkukrotnie spadały bomby. Trzykrotnie siły niemieckie przeprowadziły ciężkie bombardowania (blitz). Najcięższe z ataków miały
miejsce podczas dwóch kolejnych nocy 22 oraz 23 grudnia 1940 (Christmas Blitz), kiedy na miasto zrzucono
ponad 400 ton bomb i innych materiałów wybuchowych. Ofiary śmiertelne tych nalotów liczono w setkach. Ucierpiało również wiele zabytkowych budynków, w tym katedra.

Po zakończeniu II wojny światowej Manchester długo nie mógł wrócić na właściwie tory. Zmiany na świecie spowodowały, że bawełna przestała być produktem umożliwiającym utrzymanie tak wielkiego ośrodka, co doprowadziło do kryzysu oraz powolnego podupadania miasta. Rozsądnie pod koniec XX wieku zdecydowano się na rozwój w kierunku nowoczesnych usług, w tym bankowych, co pozwoliło na odrodzenie.

W czasach powojennych Manchester po raz kolejny znalazł się w centrum konfliktu. W 1996 roku, w trakcie Mistrzostw Europy w piłce nożnej i dzień przed meczem rozgrywanym na Old Trafford, w centrum miasta wybuchły bomby podłożone przez Irlandzką Armię Republikańską (IRA), które zniszczyły znaczną część zabudowy – szczęśliwie obyło się bez ofiar śmiertelnych.

Zwiedzanie Manchesteru

Centrum Manchesteru nie należy do zbyt rozległych i jego centralną część najlepiej zwiedzać pieszo – zwłaszcza, gdy jesteśmy zainteresowani architekturą z okresu rewolucji przemysłowej oraz czasów wiktoriańskich. W XIX wieku pieniądze płynęły do Manchesteru szerokim strumieniem, a najbogatsze firmy (np. handlowe lub ubezpieczeniowe) inwestowały w magazyny oraz własne siedziby. Wiele z tych budynków przetrwało i po remoncie zostały zamienione na muzea, hotele czy centra handlowe.
Spacerując po centrum czy wzdłuż kanałów raz po raz natrafimy na dawne magazyny lub wspaniałe wiktoriańskie fasady. Warte uwagi są również przerzucone przez kanały wiadukty, przez które prowadzą dziś tory tramwajowe – przechodząc pod nimi można poczuć się trochę tak, jakbyśmy cofnęli się ponad sto lat w czasie.

Muzeum Footballu

W samym centrum Manchesteru, zaledwie kilka kroków od katedry, działa National Football Museum, czyli muzeum poświęcone wyłącznie angielskiemu futbolowi.

We wnętrzu oszklonego budynku przypominającego kształtem buta poznamy historię rozgrywek oraz dowiemy się więcej o miłości Anglików do futbolu. W środku możemy też zagrać w gry na automatach lub pokopać piłkę w specjalnych pomieszczeniach treningowych.

Dawniej muzeum było darmowe, ale niestety obecnie jest płatne (do darmowego wejścia upoważnieni są tylko mieszkańcy Manchesteru).

Manchester United

Old Trafford to legendarny stadion Manchesteru United, jednej z najsłynniejszych drużyn piłkarskich świata. Obiekt przez wielu nazywany jest „Teatrem Marzeń” – propagatorem tego przydomka był słynny Sir Bobby Charlton.

Stadion Old Trafford, na którym swoje mecze rozgrywa Manchester United, jest największym klubowym obiektem w Anglii, który pojemnością ustępuje tylko londyńskiemu Wembley. Słynny “Teatr Marzeń” możemy zwiedzić w trakcie wycieczki z przewodnikiem, w trakcie której zajrzymy m.in. do szatni i wyjdziemy na murawę.

Budowa Old Trafford zakończyła się w 1909 roku, a United swój pierwszy mecz rozegrali rok później, i występują na nim nieprzerwanie do dziś – z krótką przerwą w latach 1941-1949, gdy obiekt padł ofiarą nalotów bombowych w trakcie II wojny światowej. Old Trafford ciągle ma typowo wyspiarski prostokątny kształt, który nadaje mu unikalnego charakteru. Stadion przez ostatnie 20 lat był wielokrotnie przebudowywany i unowocześniany, ale nie wpłynęło to jednak w istotny sposób na jego urok.

W dniu inauguracji obiekt mógł pomieścić około 80 000 widzów, którzy zajmowali ławki lub miejsca stojące. Pierwotnie planowano nawet wznieść trybuny dla 100 000 widzów, ale nie wystarczyło na to środków.

Na początku lat 80. wprowadzono liczne obostrzenia mające na celu poprawę bezpieczeństwa na stadionach, przez co pojemność Old Trafford spadła do „ledwie” 60 000 miejsc. Dopiero przebudowa w ostatnich 20 latach umożliwiła zbliżenie się do początkowej wielkości.

Ile osób może dziś pomieścić Old Trafford?

Oficjalna pojemność stadionu to około 75 000 widzów, co daje Old Trafford tytuł największego stadionu klubowego w Anglii (i drugiego piłkarskiego zaraz po Wembley). W całej Europie znajdziemy nie więcej niż tuzin większych stadionów przeznaczonych wyłącznie do organizacji meczów piłki nożnej.

Old Trafford – miejsce, gdzie marzenia się spełniają

Mimo że ostatnimi laty Manchester United zawodzi swoich fanów, to historia oraz sukcesy tego założonego przez kolejarzy klubu muszą budzić podziw. Na stadionie w wielu miejscach spotkamy nawiązania do historii klubu – dwie trybuny nazwane są po klubowych legendach: Sir Alex Ferguson Stand oraz Sir Bobby Charlton Stand. Na placu przed klubowym sklepem zobaczymy wspaniały pomnik tzw. Świętej Trójki, czyli George’a Besta, Denisa Lawa oraz Sir Bobby Charltona.

Manchester City Stadion

Po przeciwnej stronie miasta swoje mecze rozgrywa Manchester City. Ich stadion również jest udostępniony do zwiedzania. Stadion otoczony jest przez kompleks treningowy Etihad Campus.

Etihad Stadium, a właściwie City of Manchester Stadium, powstał całkiem niedawno. Pierwotnie planowano wznieść go z okazji Igrzysk Olimpijskich w 2000 roku, które ostatecznie odbyły się w Sydney w Australii. Impuls do budowy pojawił się niedługo później, gdyż Manchester został gospodarzem Igrzysk Wspólnoty Narodów (Commonwealth Games) w 2002 roku.

Obiekt w swojej pierwszej wersji kosztował 112 milionów funtów i miał pojemność około 40 000 widzów. Następnie wspólnymi siłami miasta oraz klubu (każda ze stron dołożyła po około 20 milionów funtów) powiększono jego trybuny do około 50 000 i zamieniono na typowy obiekt piłkarski.

Od sezonu 2003-04 nowa arena jest siedzibą City. Od tego czasu stadion przeszedł kolejne modyfikacje, a dziś jego pojemność wynosi około 53 000 miejsc. Biorąc pod uwagę stadiony największych rywali w lidze angielskiej nie jest to wcale tak dużo, ale planowana jest rozbudowa mającą na celu zwiększenie pojemności do ponad 60 000.

Oprócz meczów City na Etihad Stadium odbywają się również mecze rugby, a w 2008 roku był on gospodarzem finału Pucharu UEFA.

Maine Road – dawny stadion City

Przed przeprowadzką City swoje mecze rozgrywali na „zaledwie” 35 tysięcznym obiekcie Maine Road mieszczącym się w dzielnicy Ardwick. Pierwszy mecz na tym historycznym obiekcie został rozegrany już w 1923 roku przeciwko Sheffield United (2-1). Przez blisko 80 lat stadion był wielokrotnie remontowany, jednak w momencie, gdy City wróciło do światowej czołówki, przestał on wystarczać i rozpoczęto snucie planów na temat przyszłości, które zakończyły się przenosinami na City of Manchester Stadium.

Dzisiaj obiekt już nie istnieje, a w jego miejscu powstaje nowoczesne osiedle mieszkalne.